Op 21 mei 1420 vond er in de kathedraal van Troyes, de stad waar de koninklijke familie naartoe was gevlucht, een evenement plaats dat de geschiedenis en de wereld had kunnen veranderen.
De Fransen en de Engelsen, die erfvijanden waren, bezegelden hier de vereniging van hun respectievelijke koninkrijken om een einde te maken aan de eindeloze Honderdjarige Oorlog. De koning van Engeland, Hendrik V, zou regeren over beide landen.
Om dit verdrag te versterken, trouwde Hendrik V op 2 juni met Catharina van Valois, de dochter van Karel VI van Frankrijk en Isabella van Beieren in de église Saint-Jean-au-Marché van Troyes. De koning van Engeland werd ook erfgenaam van de kroon in plaats van Charles VII, die werd onterfd door zijn ouders.
Het verhaal nam echter snel een andere wending: Hendrik V en Karel VI overleden niet lang na elkaar op 31 augustus en 21 oktober 1422, slechts twee jaar nadat ze hun bondgenootschap hadden gesloten. Karel VII nam de macht, zonder wrok te koesteren. In juli 1429 verbleef hij in Troyes met een zekere Jeanne d’Arc die had gezworen ‘de Engelsen uit Frankrijk te verdrijven’.
Het verdrag van Troyes uit 1420 werd door sommige historici ‘het beschamende verdrag van Troyes’ genoemd omdat het Frankrijk ‘overleverde’ aan Engeland. Dit beledigend label werd er drie jaar later zeker aan gaven met de opkomst van de staat en dus het nationalisme.
Als we van iets dichterbij kijken en alles in de context van die tijd plaatsen, lijkt het verdrag extreem ‘modern’. Behalve dat het verdrag de vrede bewaarde tussen twee oorlogvoerende naties, werd de identiteit van beide partijen gerespecteerd en werd er een permanent contact tussen de twee volken gecreëerd, met name voor de handel. In artikel 24 van het verdrag van Troyes stond dat Frankrijk en Engeland ‘voor altijd bij elkaar horen en geregeerd zullen worden door dezelfde persoon’. Dit had verder niks te maken met ‘eensgezindheid, wederzijdse genegenheid of een onverstoorbare of stabiele vriendschap’.
We kunnen ons afvragen wat er met Frankrijk, Europa of zelfs de hele wereld was gebeurd als dit ‘beschamende’ verdrag van Troyes daadwerkelijk was nageleefd. Nu we het toch over geschiedenis hebben, op 11 april 1564 werd er een tweede verdrag van Troyes opgesteld, waarbij dezelfde landen betrokken waren. Op deze dag deed Engeland officieel afstand van alle territoriale aanspraak op Frankrijk en gaven de steden Calais en Le Havre terug. Men zou dus kunnen zeggen dat Troyes een belangrijke rol heeft gespeeld in de relatie tussen Engeland en Frankrijk!